دانشگاه های مورد تایید وزارت علوم در روسیه

تحصیل در کشور روسیه با دانشگاه‌های معتبر بین‌المللی با امکانات مناسب و هزینه‌ای معقول، امکان تحصیل به زبان انگلیسی در انواع رشته‌ها (خصوصاً پزشکی، داروسازی، دندان‌پزشکی) را فراهم می‌کند و با تدارک یک دوره آموزشی پیش از دانشگاه، به تقویت سطح زبان و دروس پایه‌ای مرتبط با رشته می‌پردازد.

چنانچه می‌خواهید با خیال راحت در روسیه تحصیل کنید و نگران آینده تحصیلی یا شغلی خود در ایران یا در دیگر کشورها نباشید، باید در انتخاب دانشگاه در روسیه دقت کنید. به این منظور، پیش از درخواست برای اخذ پذیرش، فهرست دانشگاه‌های مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (برای تحصیل در رشته‌های غیر پزشکی) و دانشگاه‌های مورد تأیید وزارت بهداشت و درمان ایران (برای تحصیل در رشته‌های پزشکی) را مطالعه کنید و تلاش کنید از آن میان دانشگاهی مناسب خود و علایق تحصیلی‌تان بیابید. چنانچه به این فهرست بی‌توجه باشید، علی‌رغم بهره‌مندی از امکانات تحصیلی و رفاهی خوب در روسیه، آینده کاری خود در ایران یا حتی شاید در دیگر نقاط جهان را با چالش مواجه خواهید کرد و شاید نتوانید مدارکتان را معادل‌سازی کنید.

با این مقدمه، در ادامه فهرستی از دانشگاه‌های روسیه را معرفی می‌کنیم که توسط وزارت علوم ایران تأیید شده است. سپس با هم بررسی می‌کنیم که هرکدام از این دانشگاه‌ها برای تحصیل در چه حوزه‌ای مناسب است و اخذ پذیرش از آنها مشروط به تقبل چه شرایطی است.

فهرست دانشگاه‌های مورد تأیید وزارت علوم در روسیه

وزارت علوم دانشگاه‌های مورد تأیید خود در روسیه را در سه دسته ممتاز، خوب، و متوسط تقسیم‌بندی کرده است:

• گروه الف (ممتاز): دانشگاه‌هایی با سطح بالا، رتبه جهانی مناسب، روابط بین‌المللی قوی.
• گروه ب (خوب): دانشگاه‌هایی که شرایط خوبی دارند ولی ممکن است در همه شاخص‌ها در سطح ممتاز نباشند.
• گروه ج (متوسط): دانشگاه‌های استاندارد ولی با رتبه یا امکانات پایین‌تر. تحصیل در این دانشگاه‌ها امکان‌پذیر است اما ارزشیابی و معادل‌سازی مدرک شما مشروط خواهد بود.

نکته: این دسته‌بندی اهمیت دارد زیرا برای معادل‌سازی مدرک، معافیت تحصیلی و ادامه تحصیل در ایران تأثیرگذار است.

در جدول زیر می‌توانید دانشگاه‌های ممتاز را در ردیف‌های سبزرنگ، دانشگاه‌های خوب را در ردیف‌های نارنجی‌رنگ و دانشگاه‌های متوسط را در ردیف‌های زردرنگ مشاهده

نام دانشگاه	نام انگلیسی	شهر	رتبه جهانی QS 2026	رشته‌های مشهور (غیرپزشکی)
دانشگاه لومونوسوف	Lomonosov Moscow State University (MSU)	مسکو	105	علوم پایه، ریاضیات، فیزیک، فلسفه
مؤسسه فیزیک و فناوری مسکو	Moscow Institute of Physics and Technology (MIPT)	حومه مسکو	477	فیزیک، ریاضیات کاربردی، مهندسی هوافضا
دانشگاه فنی ایالتی بائومان مسکو	Bauman Moscow State Technical University	مسکو	320	مهندسی مکانیک، هوافضا، رباتیک
دانشگاه عالی اقتصاد	HSE University	مسکو	440	اقتصاد، علوم اجتماعی، علوم داده
دانشگاه ITMO سن‌پترزبورگ	ITMO University	سن‌پترزبورگ	711-720	فناوری اطلاعات، علوم کامپیوتر، هوش مصنوعی
دانشگاه فدرال کازان	Kazan Federal University	کازان	450	شیمی، زبان‌شناسی
دانشگاه ملی پژوهشی هسته‌ای	National Research Nuclear University MEPhI	مسکو	591	فیزیک هسته‌ای، انرژی هسته‌ای، فناوری نانو
دانشگاه ملی علوم و فناوری MISIS	National University of Science and Technology MISIS	مسکو	721-730	متالورژی، مهندسی مواد، معدن
دانشگاه دولتی نووسیبیرسک	Novosibirsk State University	نووسیبیرسک	461	فیزیک، زیست‌فناوری، ریاضیات
دانشگاه پلی‌تکنیک پتر کبیر	Peter the Great St Petersburg Polytechnic University	سن‌پترزبورگ	609	مهندسی، فناوری اطلاعات، انرژی
دانشگاه دولتی سن‌پترزبورگ	Saint Petersburg State University (SPbU)	سن‌پترزبورگ	375	حقوق، علوم انسانی، فیزیک نظری
دانشگاه تومسک	Tomsk State University	تومسک	499	علوم طبیعی، فناوری نانو
دانشگاه فدرال اورال	Ural Federal University	یکاترینبورگ	519	مهندسی، متالورژی، فناوری صنعتی
دانشگاه معدن امپراتریس کاترین دوم	Empress Catherine II Saint Petersburg Mining University	سن‌پترزبورگ	—	مهندسی معدن، زمین‌شناسی
دانشگاه فدرال خاور دور	Far Eastern Federal University	ولادی‌وستوک	731-740	مهندسی دریایی، روابط بین‌الملل شرق آسیا
دانشگاه روابط بین‌الملل دولتی مسکو	MGIMO University	مسکو	650	روابط بین‌الملل، علوم سیاسی، دیپلماسی
دانشگاه پلی‌تکنیک پژوهشی تومسک	National Research Tomsk Polytechnic University	تومسک	688	مهندسی نفت و گاز، انرژی
دانشگاه دوستی ملل روسیه	RUDN University	مسکو	367	پزشکی، حقوق بین‌الملل، زبان‌ها
مؤسسه علوم و فناوری اسکولکُوو	Skolkovo Institute of Science and Technology (Skoltech)	مسکو	—	فناوری نانو، رباتیک، نوآوری
دانشگاه معدن‌کاری سن‌پترزبورگ	Saint Petersburg Mining University	سن‌پترزبورگ	1001-1200	مهندسی معدن

هر گروه دانشگاهی مناسب چه دانشجویانی است؟

گروه	مناسب برای	توصیه
گروه الف	دانشجویانی که رزومه پژوهشی قوی دارند یا قصد ادامه تحصیل/کار در اروپا و آمریکا دارند	بهترین انتخاب
گروه ب	بیشترین تناسب برای دانشجویان ایرانی؛ تعادل بین کیفیت، هزینه و پذیرش	بسته به رشته تحصیلی، می‌تواند بهترین انتخاب باشد.
گروه ج	مناسب برای کارشناسی و ارشد؛ برای پزشکی/دکتری توصیه نمی‌شود	احتیاط در انتخاب

جزئیات کامل ۸ دانشگاه برتر مورد تأیید وزارت علوم

اکنون ۸ دانشگاه برتر و مورد تأیید روسیه را، که در QS 2026 رتبه بالاتری نسبت به سایر دانشگاه‌ها کسب کرده‌اند، با ذکر شهریه، زبان تدریس و آزمون ورودی‌شان به شما معرفی می‌کنیم. با این حال توصیه می‌کنیم پیش از ثبت نام، سایت رسمی دانشگاه‌های مذکور را برای آگاهی از جدیدترین دستورالعمل‌ها بررسی کنید و دسته‌بندی دانشگاه‌های ممتاز، خوب و متوسط وزارت علوم را جدی بگیرید.

۱. دانشگاه لومونوسوف مسکو (Lomonosov MSU)

قدیمی‌ترین و معتبرترین دانشگاه روسیه؛ با رتبه جهانی بسیار بالا؛ مناسب برای رشته‌های علوم پایه، ریاضیات، فیزیک، اقتصاد و فلسفه. رقابت برای اخذ پذیرش از این دانشگاه زیاد است و برای حضور در آن می‌بایست سطح زبان روسی خود را به مقدار قابل توجهی بهبود بخشید.

• زبان تحصیل: روسی
• شهریه تقریبی: ۷۱۰۰ دلار آمریکا در سال
• آزمون ورودی: معمولاً سطح درس شیمی و زبان روسی متقاضیان در این آزمون سنجیده می‌شود.

۲. مؤسسه فیزیک و فناوری مسکو (Moscow Institute of Physics and Technology)

این مؤسسه معروف به MIT روسیه است. چنانچه دوست دارید در علوم کامپیوتر، هوافضا، فیزیک نظری و هوش مصنوعی تحصیل کنید، بهترین دانشگاه برای شما همین است.

• زبان تحصیل: انگلیسی و روسی
• شهریه تقریبی: ۳۱۷۳ تا ۴۱۱۳ دلار در سال
• آزمون ورودی: سنجش متقاضیان در دروس ریاضیات، فیزیک، (بسته به رشته) شیمی، انفورماتیک

۳. دانشگاه فنی ایالتی بائومن مسکو (Bauman Moscow State Technical University)

این دانشگاه بهترین دانشگاه برای تحصیل در رشته مهندسی است و ورود به آن نسبتاً دشوار است.

• زبان تحصیل: غالباً روسی
• شهریه تقریبی: ۳،۰۰۰ تا ۵،۵۰۰ دلار در سال
• آزمون ورودی: سنجش متقاضیان در دروس ریاضیات، فیزیک، زبان روسی

۴. دانشگاه عالی اقتصاد (HSE University)

بهترین دانشگاه روسیه در اقتصاد، علوم داده، و روابط بین‌الملل همین دانشگاه است و برنامه‌های انگلیسی‌زبان قوی‌ای دارد.

• زبان تحصیل: روسی و انگلیسی
• شهریه تقریبی: ۵،۵۰۰ دلار در سال
• آزمون ورودی: سنجش متقاضیان در دروس ریاضیات، و زبان روسی

۵. دانشگاه فدرال کازان  (Kazan Federal University)

از دانشگاه‌های مشهور و خوش‌نام روسیه، حتی در رشته‌های پزشکی است. شهریه متعادل و کمتر این دانشگاه از دلایل محبوبیتش برای تحصیل در انواع رشته‌های مهندسی و پزشکی به شمار می‌رود.

• زبان تحصیل: روسی و انگلیسی
• شهریه تقریبی: بسته به رشته، از حدود ۱۵۰۰-۶۵۰۰ دلار در سال
• آزمون ورودی: سنجش متقاضیان بسته به رشته انتخابی آنها، در شیمی، فیزیک و زیست‌شناسی صورت می‌گیرد.

۶. دانشگاه دولتی نووسیبیرسک  (Novosibirsk State University)

این دانشگاه از یک محیط پژوهشی بسیار قوی برخوردار است.

• زبان تحصیل: غالباً روسی
• شهریه تقریبی: ۵۰۰۰-۷۵۰۰ دلار در سال
• آزمون ورودی: سنجش متقاضیان در دروس ریاضی، فیزیک، شیمی و زبان روسی

۷. دانشگاه دولتی سن پترزبورگ  (SPbU)

سالهاست که یکی از دانشگاه‌های مشهور و معتبر روسیه به شما می‌رود.

• زبان تحصیل: روسی و انگلیسی
• شهریه تقریبی: ۳۰۰۰- ۸۰۰۰ دلار در سال
• آزمون ورودی: بسته به رشته، سطح متقاضیان در حوزه‌های زبان روسی، ریاضی، علوم اجتماعی، انگلیسی، شیمی، انفورماتیک، رسم و نقاشی و درک فضایی سنجیده می‌شود.

۸. دانشگاه دوستی ملل (RUDN University)

در صورتیکه علاقه دارید در حوزه‌های علوم انسانی، جامعه‌شناسی و مدیریت تحصیل کنید، گزینه‌ای مناسب برای انتخاب است؛ اما برای تحصیل در رشته‌های پزشکی، مورد تأیید وزارت بهداشت نیست.

• زبان تحصیل: غالباً روسی
• شهریه تقریبی: ۴۰۰۰-۶۰۰۰ دلار در سال
• آزمون ورودی: بسته به رشته، سطح متقاضیان در زبان روسی، ریاضی، علوم اجتماعی، انگلیسی، شیمی، و زیست‌شناسی سنجیده می‌شود.

اهمیت دوره پادفک (Padfak)

نگران آزمون‌های ورودی دانشگاه‌ها یا ناآشنایی با زبان روسی نباشید. خیلی از دانشگاه‌های روسیه دوره‌هایی برای کسب آمادگی برای ورود به دانشگاه ارائه می‌دهند. عنوان این دوره‌ها، «پادفک» است. در این دوره، زبان روسی (و گاهی انگلیسی) دانشجویان بین‌المللی تقویت می‌شود. این دوره معمولاً ۹ تا ۱۲ ماهه است و زبان روسی را به سطح مناسبی می‌رساند و مقدمات تحصیل تخصصی در رشته‌های پزشکی یا مهندسی را فراهم می‌کند.

• توصیه: دانشجویان ایرانی‌ که به روسی مسلط نیستند، بهتر است دوره پادفک را جدی بگیرند و مطمئن شوند دانشگاه انتخابی‌شان این دوره را ارائه می‌دهد.

مقایسه هزینه تحصیل و زندگی در شهرهای مختلف روسیه

شهر	میانگین هزینه ماهانه زندگی دانشجویی	میانگین شهریه	مزیت اصلی
مسکو	بالا (۵۰۰-۸۰۰ دلار در ماه)	۴۵۰۰-۶۵۰۰ دلار در سال	میزبان معتبرترین دانشگاه‌های روسیه
سن‌پترزبورگ	متوسط (۴۰۰-۶۰۰ دلار در ماه)	۳۰۰۰ تا ۴۵۰۰ دلار در سال	کیفیت بالای دانشگاهی و فرهنگی + هزینه مناسب‌تر از مسکو
کازان	پایین‌ تا متوسط (۳۰۰-۵۰۰ دلار در ماه)	۲۰۰۰-۴۰۰۰ دلار در سال	خوابگاه ارزان + امنیت خوب
نووسیبیرسک	پایین (۲۵۰-۴۰۰ دلار در ماه)	۴۰۰۰-۷۰۰۰ دلار در سال	دارای دانشگاهی با محیط پژوهشی قوی

جمع‌بندی

تحصیل در روسیه برای دانشجویان ایرانی مزایای زیادی دارد؛ اما کلید موفقیت انتخاب دانشگاهی است که مورد تأیید وزارت علوم یا وزارت بهداشت ایران باشد. چنانچه قصد دارید در رشته‌های مهندسی، علوم انسانی، علوم پایه، و هرگونه رشته به جز رشته‌های پزشکی و رشته‌های مرتبط به آن تحصیل کنید یا ادامه تحصیل دهید، باید به فهرست دانشگاه‌های مورد تأیید وزارت علوم ایران نگاهی بیندازید.

چنانچه قصد دارید با آخرین تغییرات این فهرست آشنا شوید، دانشگاهی متناسب با شرایط خود پیدا کنید و در روند اخذ پذیرش از دانشگاه یا اخذ ویزا با مشکلی مواجه نشوید، به کارشناسان ما در آژانس مهاجرتی قصران مراجعه کنید تا بهترین راهنمایی‌ها و خدمات را در این زمینه دریافت کنید.

سؤالات متداول

 آیا کل دوره تحصیل را باید در دانشگاهی مورد تأیید گذراند؟

بله. طبق قوانین وزارت علوم و تحقیقات و فناوری ایران، برای اینکه مدرک شما در ایران معتبر و قابل معادل‌سازی باشد، تمام دوره تحصیلی خود را باید در دانشگاهی مورد تأیید گذرانده باشید. این قانون شامل تمام رشته‌‌ها می‌شود، چه پزشکی، مهندسی، علوم انسانی و چه سایر رشته‌ها. اگر تنها بخشی از دوره تحصیلی خود را در دانشگاهی مورد تأیید سپری کرده باشید، امکان ارزشیابی مدرک در ایران وجود ندارد.

آیا دانشگاه دوستی ملل روسیه (RUDN) مورد تأیید است؟

دانشگاه RUDN University  از دانشگاه‌های معتبر روسیه و مورد تأیید وزارت علوم ایران است؛ اما مورد تأیید وزارت بهداشت نیست و از همین رو اگر قصد دارید در رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی تحصیل کنید، برای اخذ پذیرش از این دانشگاه اقدام نکنید؛ مگر آنکه بخواهید پس از تحصیل، در خود روسیه مشغول به کار شوید.

آیا تحصیل به زبان انگلیسی در دانشگاه‌های مورد تأیید وزارت علوم ممکن است؟

بله، تحصیل به زبان انگلیسی در برخی دانشگاه‌های مورد تأیید روسیه امکان‌پذیر است:

Moscow Institute of Physics and Technology, HSE University, Kazan Federal University, Saint Petersburg State University